NATO’da Yeni Dönem: “Yüzde 5 Kulübü”
26 Haziran 2025’te Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Liderler Zirvesi, Soğuk Savaş sonrası dönemin en iddialı savunma kararlarından biriyle sonuçlandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın uzun süredir dile getirdiği “müttefikler adil katkı yapmalı” söylemi, nihayet somut bir hedefe bağlandı: NATO üyeleri savunma harcamalarını gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) oranında %5 seviyesine çıkaracak.
🇺🇸 Trump: “Bu Tarihi Bir Zafer”
Trump, zirve sonrası yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Yıllardır söylediğim gibi, Amerika’nın güvenlik şemsiyesinden faydalanan herkes adil katkı sağlamalıydı. Bugün burada bunu başardık. Bu karar NATO’yu yeniden tanımlar.”
ABD Başkanı, bu adımı sadece askeri değil, diplomatik anlamda da bir “dönüm noktası” olarak nitelendirdi. Ayrıca yeni hedefin, Çin ve Rusya gibi rakiplere karşı caydırıcılığı artıracağını söyledi.
GSYH’nin %5’i Ne Anlama Geliyor?
Mevcut NATO protokollerine göre üyeler, GSYH’lerinin en az %2’sini savunmaya ayırmakla yükümlüydü. Ancak birçok ülke bu hedefin altında kalmaktaydı. Yeni kararla birlikte:
-
Almanya savunma bütçesini 138 milyar euroya çıkaracak.
-
Fransa, 2026 itibarıyla 250 bin kişilik profesyonel ordu hedefliyor.
-
Polonya ve Baltık ülkeleri, doğrudan Rusya tehdidini gerekçe göstererek tam destek verdi.
-
Türkiye, hali hazırda %2,5 oranında olan savunma harcamalarını kademeli olarak %5’e çıkaracağını duyurdu.
NATO Genel Sekreteri Rutte: “Gerçek Birlik Gösterdik”
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, karar sonrası yaptığı açıklamada şu değerlendirmede bulundu:
“Bu adım, sadece askeri değil siyasi bir birlik mesajıdır. NATO’nun caydırıcılığı daha önce hiç bu kadar güçlü olmamıştı.”
Rutte ayrıca, savunma harcamalarının artmasının NATO’nun siber güvenlik, uzay teknolojileri ve ortak savunma sistemlerine daha fazla yatırım yapmasına olanak sağlayacağını belirtti.
Küresel Etkiler & Tartışmalar
Zirvede alınan karar, başta Rusya ve Çin olmak üzere birçok ülke tarafından “yeni bir silahlanma yarışı” olarak yorumlandı. Moskova’dan yapılan ilk açıklamada, “NATO kendisini savunma örgütü olmaktan çıkarıyor” ifadesi kullanıldı.
Avrupa’da bazı muhalif çevreler ise eğitim, sağlık ve iklim krizi gibi alanlarda yaşanan bütçe kısıntılarına rağmen savunma harcamalarının bu denli artırılmasını sorguluyor.
Sonuç
26 Haziran 2025, NATO tarihinde yalnızca askeri değil, stratejik ve diplomatik bir kırılma noktası olarak kayıtlara geçti. ABD Başkanı Trump’ın etkili baskısı sonucunda alınan bu karar, önümüzdeki yıllarda ittifakın vizyonunu, harcama önceliklerini ve küresel pozisyonunu önemli ölçüde değiştirecek gibi görünüyor.
Haber: Cavit Yoldaş
News
GÜNDEM