Plastik Poşet Değil, Geleceğimiz Parçalanıyor
Şehirler nefes almıyor artık. Betonun ortasında sıkışmış birkaç ağaca bakarak vicdanımızı rahatlatamayacağımız günlerdeyiz. Geri dönüşüm kutularını sosyal sorumluluk değil, pazarlama kampanyası gibi gören şirketlerle, tek kullanımlık hayatlara mecbur bırakılan bireyler arasında sıkışmış bir çevre bilinci var.
Plastik poşetler paralı oldu ama denizler hâlâ plastikle dolu. Kâğıt pipet kullanıyoruz ama marketlerde muzlar hâlâ ambalajla satılıyor. Sürdürülebilirlik, içi boşaltılmış bir kelimeye dönüştü. Oysa gerçek sürdürülebilirlik; üretim biçiminden tüketim kültürüne, şehir planlamasından bireysel alışkanlıklara kadar her alanda köklü bir değişimi şart koşar.
Yeşil alanlar sadece fotoğraf fonu değildir. Toprak, sadece üzerine bina dikilecek bir yatırım aracı değildir. Doğa, sadece kamp yaptığımız hafta sonu deneyimi değildir. Doğa biziz. Onu yok etmek, kendimizi silmektir.
Ne yazık ki bugün, doğaya bakışımız hâlâ insan-merkezli bir kibirle şekilleniyor. Nehri kurutan baraja “kalkınma”, ormanı yok eden projeye “modernleşme” diyoruz. İklim krizinin bedelini ödeyen ise en çok sesi duyulmayanlar: köyler, hayvanlar, topraklar ve çocuklar.
Sıfır atık politikaları, karbon ayak izi hesapları, çevreci etiketler… Tüm bu kavramlar artık şirketlerin reklam cümlelerinde daha çok yer buluyor. Ama yaşam tarzlarımız hâlâ eski: daha çok tüket, daha hızlı yaşa, daha çabuk tüket.
Oysa gerçek çevrecilik, sadece ne aldığını değil, neyi reddettiğini de bilmekle başlar. Her yeni kıyafet, her fazladan paket, her plansız alışveriş bu düzeni besliyor. Tüketim çağında en radikal eylem, satın almamaktır.
Bundan sonra çevreyi korumak, yalnızca doğaya karşı değil, sisteme karşı da bir direniş olacak. Çünkü sorun sadece bireysel alışkanlıklarda değil, bu alışkanlıkları tasarlayan ekonomik düzende gizli.
Bize düşen görev, artık daha fazla yeşil etiketli ürün satın almak değil; daha azla yetinmeyi, doğayla barış içinde yaşamayı öğrenmek. Doğa bir kaynak değil, bir yuvadır. Ve biz o yuvayı kendi ellerimizle dağıtıyoruz.
Her şeyin “yeşil” görüldüğü ama hiçbir şeyin gerçekten yeşil olmadığı bu çağda, asıl devrim, satın almamakta; daha az tüketmekte ve daha çok anlamakta gizli.
Melis Arslan Yazdı… Sürdürülebilirlik: Dünyayı Kurtarmaya Mahalleden Başlayın
Alışverişte Naylon Torbaya Hayır Demek Yeterli mi?
Market kasasında “poşet istemiyorum” dediğinizde içinizden küçük bir çevreci yükseliyor. O an, bir doğa dostu gibi hissediyorsunuz. Peki bu, gerçekten bir fark yaratıyor mu?
Bir süredir şehirde yürürken dikkatimi çeken bir şey var: Bez çantalar, örgü pazar fileleri, sırt çantasıyla alışveriş yapan gençler… Görüntü umut verici. Ama mesele sadece o poşeti almamak değil. O alışverişi nasıl planladığınız, neyi nereden aldığınız, tüketim döngüsüne ne kattığınız da önemli.
Çünkü sürdürülebilir yaşam, sembollerle değil alışkanlıklarla başlıyor.
Geri Dönüşüm Değil, Önce Tüketim Azalmalı
Çevre meselesi artık “geri dönüşüm kutusuna attım, görevim tamam” kolaycılığıyla çözülecek bir konu değil. Atık üretimini en baştan azaltmamız gerekiyor.
Yani mesele sadece ambalajı neye attığınız değil, o ambalajı alıp almamanızda. Ne kadar az paketli ürün alırsak, o kadar az atık çıkar. Ne kadar yerel üreticiden alışveriş yaparsak, o kadar az karbon izi bırakırız.
Sadece çevre için değil, bütçemiz için de bu böyle. Mahalle pazarındaki sebze meyve ile zincir marketteki ürün arasında hem kalite hem sürdürülebilirlik farkı var.
Mahallemiz Doğaya Ne Kadar Uzak?
Büyük şehirde doğayı düşünmek bile lüks gibi görünüyor. Betonla çevriliyiz. Ancak çözüm, ille de doğaya göç etmek değil. Doğayı yaşadığımız yere çağırmak da bir yöntem.
Komşunuzla balkon bahçeciliği mi başlatacaksınız? Mahallede atık yağ toplama kampanyası mı yapacaksınız? Ya da apartmanda kompost kovası fikrini mi önereceksiniz?
İnanın, bu fikirler bir anda dönüşüm başlatabiliyor. Özellikle kadınlar arasında bu konuda büyük bir potansiyel var.
Çocuklar için doğa eğitimi vermeye başlayan anneler, apartman toplantısında su israfı konuşan teyzeler, çöp ayrıştırmayı öğreten gençler… Bu insanlar sürdürülebilirliğin gerçek liderleri.
Küçük Girişimler, Büyük İlhamlar
Geçen hafta bir okurum mesaj attı:
“Melis Hanım, iki yıl önce sadece kek yapıp komşularıma veriyordum. Şimdi evde doğal sabun üretiyor, atık yağdan mum yapıyorum. Üstelik Instagram’dan da satıyorum. Kızım bu sayede ev ekonomisine katkı sağladı, çevre bilinci kazandı.”
Bu tür girişimler yalnızca ekonomik değil, ekolojik de bir kazanım.
Doğayla uyumlu üretim yapan insanlar arttıkça, büyük sistemler de buna uyum sağlamak zorunda kalıyor.
Yani tüketici değişirse, üretici de değişmek zorunda kalır.
Poşet Değil, Sorumluluk Taşıyoruz
Bu köşede her hafta çevreyle ilgili somut bir konu işleyeceğim. Ama hiçbir yazı “sadece doğayı düşünelim” romantizmiyle bitmeyecek.
Çünkü bu bir duygu değil, bir sorumluluk meselesi.
Her alışveriş, her tercih, her alışkanlık doğrudan çevreye etki ediyor.
O yüzden önümüzdeki hafta pazara giderken poşet yerine pazar filesini almak güzel bir başlangıç. Ama asıl soruyu unutmayın:
Gerçekten bu kadarını almaya ihtiyacım var mı?
News
